Thắp sáng niềm hy vọng cho trẻ tự kỷ

Môi trường can thiệp đặc biệt

So với trước đây, Trung tâm phục hồi chức năng cho trẻ khuyết tật Thụy An (Ba Vì, Hà Nội) đã khang trang hơn khá nhiều. Đặc biệt là các lớp can thiệp cho trẻ tự kỷ ở nhiều lứa tuổi khác nhau, các phòng học được sơn màu xanh cốm được tô điểm rất nhiều hình họa ngộ nghĩnh, sinh động do trẻ tự kỷ sáng tác, đem đến cảm giác thân thiện và an toàn.

Mỗi lớp học là một nội dung giáo dục khác nhau, các lớp can thiệp cá nhân thì có một cô một trò, các lớp học kỹ năng theo nhóm từ 3 – 5 em một lớp, lớp học văn hóa với khoảng hơn 10 học sinh, các lớp khác dạy nghề thì có may, đan lát, làm tranh đá quý, tranh bút lửa,… Được sự hướng dẫn của các cô giáo, hầu hết các em đều rất tập trung vào bài học như ở những lớp học phổ thông bình thường.

Cô giáo Hồ Hải Hậu – Trưởng khoa Can thiệp trẻ tự kỷ cho biết: Điểm khó khăn nhất trong dạy trẻ tự kỷ là các vấn đề liên quan đến hành vi, đặc biệt là trẻ lớn tuổi, khi đến can thiệp thì các hành vi đã “quá tầm”, ở nhà bố mẹ cũng đã không kiểm soát được, thường xuyên có những hành vi tự xâm hại bản thân, phản kháng dữ dội với mọi người xung quanh,…

Trung bình mỗi tháng khoa quản lý đào tạo từ 50-60 học sinh, nhỏ nhất là 18 tháng tuổi và lớn nhất là 17 tuổi và nhóm đối tượng người tự kỷ. Về cơ bản, có hai hình thức can thiệp là theo nhóm và cá nhân. Hình thức can thiệp nhóm là quy trình khép kín của các hoạt động, mỗi giờ có một nội dung khác nhau để phát triển các kỹ năng vận động, phát triển ngôn ngữ, nhận thức, kỹ năng tự lập, tương tác xã hội,… Can thiệp cá nhân dựa trên kết quả đánh giá khả năng của từng em để xây dựng nội dung can thiệp riêng, phát triển tối đa khả năng độc lập nhất có thể.

Đối với nhóm lớn tuổi không đủ khả năng học văn hóa, các em không có ngôn ngữ và các dạng tật khác khoa sẽ tập trung dạy kỹ năng tự phục vụ cá nhân như: đánh răng, rửa mặt, đi vệ sinh, tắm giặt, tự xúc cơm,… là những kỹ năng tối thiểu có ích nhất cho cuộc sống sau này của các em.

Trong quá trình can thiệp và quản lý hành vi, các cô giáo đã điều chỉnh được hành vi khá tốt, nhiều em thuyên giảm rõ rệt, dần dần thích ứng với nhóm học tập và môi trường tại trung tâm.

Hạnh phúc với những điều đơn giản

Được phụ huynh ghi nhận, tin tưởng gửi gắm, số lượng học sinh tại trung tâm đã tăng đáng kể trong những năm trở lại đây. Nhiều phụ huynh đã đưa con mình đến trung tâm can thiệp trong thời gian dài bởi nhận thấy sự tiến bộ thực sự của con.

Ông Kiều Xuân Thanh bố cháu Lê Anh, 11 tuổi ở xóm Muối, Yên Bài, Ba Vì, Hà Nội cho biết, cháu bị tự kỷ bẩm sinh rất nặng gia đình đưa cháu vào can thiệp bán trú trong ngày, sáng đi chiều về tại trung tâm Thụy An được 2 năm.

Gia đình rất tin tưởng khi gửi con vào trung tâm, các thầy cô rất nhiệt tình và có phương pháp dạy tốt. Quá trình can thiệp mặc dù còn chậm nhưng đã cho thấy những tiến bộ cơ bản, từ lúc cháu ở nhà còn không biết tự lo vệ sinh bản thân, tự xúc cơm, ăn cơm,… thì đến nay những việc này cháu đã tự làm được, hơn nữa là cháu đã có thể hiểu và làm theo một số yêu cầu đơn giản về việc vặt trong nhà.

Với bà Trần Thị Ngọc Tuyết, 71 tuổi ở thị trấn Đức Giang, Long Biên, Hà Nội thì việc đưa con vào trung tâm Thụy An đã giúp cho bà giảm hẳn áp lực trong cuộc sống hàng ngày, bà Tuyết cho biết: Con là Tuyết Anh đã 30 tuổi đang học tại trung tâm. Bố cháu là thương binh nặng, mất đã lâu, cháu bị tự kỷ ở dạng nặng do ảnh hưởng chất độc da cam, khả năng trí tuệ rất thấp, chỉ như đứa trẻ 2-3 tuổi. Trước đây ở nhà cháu hay cáu kỉnh, đập phá đồ đạc,…

Khi đến trung tâm, được bác sĩ Lý, bác sỹ Tân và cô Hậu rất nhiệt tình giúp đỡ, chỉ dẫn, con đã có ý thức tổ chức tốt hơn, biết tự giải quyết những vấn đề sinh hoạt cá nhân và rất nghe lời cô giáo. Tôi và các cô giáo cũng thường xuyên trao đổi với nhau thông qua mạng internet và nói chuyện với cháu để tăng cường khả năng giao tiếp, đến nay cháu đã nói được nhiều hơn, biết biểu cảm, biết gọi mẹ nên tôi rất mừng. Đây là sự cố gắng rất lớn của tập thể các thầy cô, bác sĩ tại trung tâm Thụy An.

Điểm tựa an sinh xã hội

Bác sĩ Trần Văn Lý – giám đốc trung tâm chia sẻ: Để có được những lớp học như thế này, trung tâm đã chú trọng việc đưa khoa học kỹ thuật vào phục hồi chức năng cho các em bao gồm cả thể chất và tinh thần. Đặc biệt xây dựng mô hình phục hồi chức năng toàn diện, khép kín giúp các em có điều kiện tốt nhất để phục hồi chức năng. Đối tượng phục hồi chức năng chủ yếu là chậm vận động, chậm phát triển trí tuệ, trẻ tự kỷ, trẻ khiếm thính và đa dạng tật.

Từ năm 1976, Trung tâm Thụy An chăm sóc, nuôi dưỡng và phục hồi chức năng cho trẻ khuyết tật là con liệt sĩ. Sau này tiếp nhận thêm đối tượng là con thương binh, nhiễm chất độc da cam, đến nay trung tâm được phép phục hồi chức năng cho các cháu khuyết tật thuộc gia đình nghèo các tỉnh phía bắc. Hiện trung tâm đang can thiệp và trị liệu cho hơn 200 em.

Trung tâm được sự quan tâm của Bộ LĐ-TB&XH, nên cơ sở hạ tầng được đầu tư khang trang hơn giúp cho các em có điều kiện sống tốt hơn. Trung tâm cũng có quá trình hoạt động đã 45 năm nên có nhiều kinh nghiệm trong việc chăm sóc, đào tạo đối tượng trẻ tự kỷ, rối nhiễu trí não.

Quan trọng hơn cả là đội ngũ cán bộ, giáo viên rất tâm huyết, gắn bó với công việc, qua đó thu hút được nguồn lực xã hội cùng chung tay giúp đỡ đối tượng yếu thế trẻ khuyết tật, tự kỷ,… Với tiêu chí lấy người khuyết tật là trung tâm, đến nay quy trình khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng cho trẻ khuyết tật và tự kỷ được từng bước hoàn thiện, trung tâm đã trở thành điểm tựa vững chắc cho người khuyết tật, trẻ tự kỷ và gia đình của các em.